Cho phép bệnh nhân tiếp tục sử dụng khí cụ hiện tại trong và sau điều trị
Viết bởi Tony Soileau, DDS
Điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ bởi nha sĩ với khí cụ đẩy hàm dưới ra trước thay vì điều trị bởi một bác sĩ y khoa với máy thở áp lực dương (CPAP) ngày càng phổ biến hơn. Nhiều bệnh nhân thích sự dễ chịu của một khí cụ nha khoa hơn là máy CPAP và được giới thiệu bởi các bác sĩ y khoa đến nha sĩ để điều trị. Hội chứng ngưng thở khi ngủ có thể gây suy nhược thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Chính vì vậy trong nhiều trường hợp, nha sĩ bị đặt vào một tình huống rất khó khăn khi phải tiến hành làm khí cụ trước khi hoàn tất điều trị phục hồi răng miệng. Tất nhiên là một khí cụ nha khoa không được đặt trên răng với bệnh nha chu nặng, nhưng các răng bị nứt múi hay có phục hồi hư hỏng có thể chịu được khí cụ nha khoa. Điều này yêu cầu nha sĩ và kĩ thuật viên nha khoa phải chỉnh sửa cầu và mão để lắp khít vào một khí cụ điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ có sẵn.
Bài viết này thảo luận kĩ thuật giúp tạo ra phục hình tạm và phục hình sau cùng khớp với thiết bị đẩy hàm dưới ra trước có sẵn.
Báo cáo lâm sàng
Một bệnh nhân đến với phòng khám với chỉ định làm thiết bị đẩy hàm dưới ra trước (ProSomnus® [IA] Sleep and Snore Device, ProSomnus Sleep Technologies) 6 tháng trước nhằm điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ. Mặc dù cô ấy cần phải thực hiện phục hình răng sau, bệnh nhân đã chọn điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ ngay lập tức vì trình trạng sức khỏe. Sau khi hội chứng ngưng thở khi ngủ đã được kiểm soát, cô ấy đã đồng ý phục hình cho các răng sau (Hình 1). Sau khi tham khảo ý kiến chuyên môn từ bác sĩ của bệnh nhân, kế hoạch điều trị bao gồm phục hình tạm và phục hình vĩnh viễn có thể giúp bệnh nhân tiếp tục sử dụng khí cụ hiện tại trong và sau khi điều trị phục hồi.
Phục hình tạm
Bước đầu tiên là làm phục hình tạm khít với mặt trong của khí cụ. Khí cụ có sẵn được dùng làm khuôn để tạo ra phục hình tạm. Điều này cho phép phục hình tạm có thể khít với khí cụ mà không cần phải mài chỉnh quá nhiều. Trước khi lấy dấu, mặt trong của khí cụ được làm nhám bằng một mũi khoan nhựa. Nếu cần thiết, bề mặt nhám này có thể được đánh bóng lại giúp cho bệnh nhân mang khí cụ dễ dàng hơn. Cao su lấy dấu lỏng vinyl polysiloxane (Honigum Light, DMG) được bơm vào bên trong khí cụ. Tiếp đến cả phần hàm trên và hàm dưới của khí cụ được đặt lên trên răng. Bệnh nhân được yêu cầu cắn trong 2 phút trong khi chờ cao su đông cứng. Lớp cao su lỏng như là một lớp lót rất mỏng đóng vai trò là khuôn đúc để tạo phục hình tạm, đảm bảo rằng vật liệu làm phục hình tạm sẽ không dính với khí cụ trong quá trình chế tác (Hình 2). Lấy dấu bằng cao su lỏng giúp đạt độ chính xác cần thiết cho hình dạng mặt trong của răng cần phục hồi. Cần phải chú rằng khí cụ ban đầu được thiết kế với mặt trong mỏng nhằm tạo không gian tối đa cho lưỡi.
Sau khi mài cùi răng, lấy dấu sau cùng với hỗn hợp cao su lỏng và đặc (Honigum, DMG) với khay lấy dấu. Kế tiếp, vật liệu làm phục hình tạm (Luxatemp, DMG) được bơm vào mặt trong của khí cụ đẩy hàm dưới ra trước đã được lót bằng một lớp cao su lỏng (Hình 3). Tiếp theo, khí cụ được đặt vào trong miệng cùng với khí cụ hàm đối, bệnh nhân cắn chặt cả hai khí cụ trong khi chờ cao su đông cứng.
Nếu ưa thích khay làm răng tạm truyền thống, bắt đầu bằng cách bơm cao su lỏng vào khí cụ và lấy dấu, sau đó bơm vật liệu ghi dấu cắn (O-Bite, DMG America) vào trong dấu. Điều này giúp tạo ra một mẫu chính xác để làm sáp và khay làm răng tạm ngay tại ghế mà không cần phải trộn thạch cao, đổ mẫu và chờ đông cứng.
Sau khi vật liệu làm răng tạm đã đông cứng, vật liệu thừa nhanh chóng được loại bỏ nhằm đảm bảo phục hình tạm vừa khít trong khí cụ ngủ (Hình 5). Trong trường hợp này, đỉnh múi có thể gây ra cản trở lệch tâm, được mài ngắn một ít.
Phục hình tạm được đánh bóng (Hình 6) và gắn vào trong miệng với xi măng gắn tạm trong suốt (TempoCemID DMG American) để đạt được độ kết dính tối ưu và dễ dàng lấy xi măng dư (Hình 7). Trong trường hợp khí cụ làm bằng chất liệu nhựa acrylic hoặc khí cụ được lót cao su như khí cụ Herbst được dùng trong làm phục hình tạm, mặt lưỡi của răng có thể đã được che phủ. Trong những trường hợp này, cần phải dù chất cách ly xịt vào khí cụ để vật liệu làm răng tạm không dính vào.
Phục hình sau cùng
Để tạo ra phục hình sau cùng và trong các ca yêu cầu phải gửi phục hình tạm đến labo, các vấn đề khác có thể cần được xem xét. Khi tạo phục hình tạm, khí cụ có thể để được dùng trong cuộc hẹn và trả về cho bệnh nhân. Tuy nhiên, labo không tận dụng được điều này. Cách giải quyết tốt nhất sẽ được xác định theo loại khí cụ của bệnh nhân. Một vài khí cụ, bao gồm loại được dùng trong bài này, có nhiều khay được dùng trong điều trị. Điều này có nghĩa là luôn luôn có một khay hàm trên và hàm dưới không được sử dụng. Khay không được sử dụng có thể được gửi đến labo cùng với dấu sau cùng. Nó cho phép labo đảm bảo phục hình cuối cùng vừa khít trong khí cụ. Nếu một khí cụ đơn với cơ chế đẩy hàm ra trước cơ học được sử dụng (ví dụ: khí cụ lưng lưỡi, khí cụ Herbst), thì mẫu được dùng để làm khí cụ được gửi đến labo. Từ mẫu này, labo có thể làm một ống để đảm bảo rằng phục hình sau cùng khít với mặt trong của khí cụ. Nếu kế hoạch ban đầu là tạo ra khi cụ trước khi điều trị phục hồi, thì dấu sơ khởi làm khí cụ nên được đổ mẫu ngay lập tức và làm sáp để lên kế hoạch phục hồi sau cùng để phục hồi các múi vỡ, răng bị mất, mẫu hàm này được gửi đến labo cho những điều trị tương lai. Nên cẩn thận tránh thay đổi hình dáng mẫu hàm sơ khởi quá mức bởi vì nó sẽ giảm tiếp xúc giữa khí cụ và cung răng hiện tại, dẫn đến khí cụ bị lỏng.
Kết luận
Điều trị thành công cho bệnh nhân với hội chứng ngưng thở khi ngủ vừa thoả mãn vừa lợi nhuận, nhưng có thể trở nên rất khó chịu nếu một khí cụ thành công bị hư hỏng vì nó không khít với phục hình. Yêu cầu bệnh nhân phải thực hiện tất cả các điều trị phục hồi trước khi làm khí cụ ngủ có thể (và thường) dẫn đến kết quả ít được bệnh nhân chấp nhận và giảm tín nhiệm từ các bác sĩ khác. Tuy nhiên, với một sự sắp xếp hợp lí, điều trị phục hồi sau khi làm khí cụ có thể thành công và không gây stress cho nha sĩ.
Tham khảo
1. Young T, Palta M, Dempsey J, et al. The occurrence of sleep-disordered breathing among middle-aged adults. N Engl J Med. 1993;328(17):1230-1235.
2. Ramar K, Dort LC, Katz SG, et al. Clinical practice guideline for the treatment of obstructive sleep apnea and snoring with oral appliance therapy: an update for 2015. J Clin Sleep Med. 2015;11(7):773-827.
3. Hoffstein V. Review of oral appliances for treatment of sleep-disordered breathing. Sleep Breath. 2007;11(1):1-22.
4. Ferguson KA, Cartwright R, Rogers R, et al. Oral appliances for snoring and obstructive sleep apnea: a review. Sleep. 2006;29(2):244-262.
5. Schmidt-Nowara W. Recent developments in oral appliance therapy of sleep disordered breathing. Sleep Breath. 1999;3(3):103-106.
6. Burns J, Palmer R, Howe L, et al. Accuracy of open tray implant impressions: an in vitro comparison of stock versus custom trays. J Prosthet Dent. 2003;89(3): 250-255.
7. Mitchell JV, Damele JJ. Influence of tray design upon elastic impression materials. J Prosthet Dent. 1970;23 (1):51-57.
8. Boksman L. Eliminating variables in impressiontaking. Ont Dent. 2005;34:22-25
